Rachunkowość 2025: Zmiany w ustawie o rachunkowości

Rok 2025 przynosi istotne zmiany w polskiej rachunkowości. 6 grudnia 2024 r. uchwalono ustawę zmieniającą przepisy ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, a także niektóre inne ustawy. Nowelizacja ta, wynikająca z wdrożenia dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), wprowadza nowe obowiązki, redefiniuje kryteria klasyfikacji przedsiębiorstw oraz podwyższa progi dla uproszczeń w rachunkowości. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany.

Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju – nowe obowiązki

Nowelizacja wprowadza obowiązek sporządzania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju przez wybrane grupy przedsiębiorstw oraz poddania jej atestacji przez biegłych rewidentów. Pierwsze raporty będą sporządzane za rok obrotowy 2024. Dotyczy to jednostek, które dotychczas były zobowiązane do składania oświadczeń niefinansowych, m.in.:

• Jednostek zainteresowania publicznego (JZP), takich jak emitenci, banki i zakłady ubezpieczeń.
• Jednostek dominujących największych grup kapitałowych.

Nowe kryteria sumy aktywów i przychodów netto dla tych jednostek zostały znacząco podwyższone:

• 110 mln zł (aktywa) i 220 mln zł (przychody) – po wyłączeniach konsolidacyjnych.
• 132 mln zł (aktywa) i 264 mln zł (przychody) – przed wyłączeniami konsolidacyjnymi.

Umowy o atestację przed 2025 r.

Ustawodawca przewidział elastyczne przepisy przejściowe umożliwiające zawarcie umowy na atestację sprawozdawczości z firmą audytorską przed 1 stycznia 2025 r., bez obowiązku stosowania szczególnych procedur wyboru.

Nowe definicje mikro i małych przedsiębiorstw

Zmiany w ustawie ujednolicają definicje mikro i małych jednostek oraz wprowadzają nowe progi, umożliwiając większej liczbie podmiotów skorzystanie z uproszczonych zasad rachunkowości.

Jednostka traci status mikro lub małej, jeśli w dwóch kolejnych latach przekroczy co najmniej dwa z trzech kryteriów progowych.

Podwyższenie progów finansowych

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych

Podniesiono próg przychodów netto ze sprzedaży obligujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych o 25%, co oznacza, że wynosi on obecnie 2,5 mln euro. Zmiana obowiązuje od roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 r.

Badanie sprawozdań finansowych

Nowe limity dotyczące obowiązku badania sprawozdań finansowych wynoszą:

• 3,125 mln euro – suma aktywów bilansu,
• 6,25 mln euro – przychody netto,
• 50 – średnioroczne zatrudnienie.

Uproszczenia dla mikro i małych jednostek

Jednostki mikro i małe nie są już objęte obowiązkiem sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych. Dodatkowo podwyższono o 25% progi dotyczące zwolnień z obowiązku sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Jednolitość pojęcia przychodów netto

Ustawodawca zdefiniował w ustawie przychody netto jako sumę ze sprzedaży towarów i produktów, z uwzględnieniem rabatów, dotacji i innych korekt, ale bez podatku VAT i podatków obrotowych. Dzięki temu zlikwidowano różnice w interpretacji na potrzeby różnych obowiązków.

Zmiany dla biegłych rewidentów

Ustawa określa szczegółowe zasady atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, w tym:

• Niezależność biegłych rewidentów.
• Obowiązek odbycia szkolenia w zakresie zrównoważonego rozwoju do końca 2026 r.
• Nadzór Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego nad atestacją.

Podsumowanie

Zmiany w ustawie o rachunkowości dostosowują polskie przepisy do wymogów UE, jednocześnie upraszczając zasady dla mikro i małych przedsiębiorstw. Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju oraz nowe kryteria finansowe będą kluczowym wyzwaniem dla firm w nadchodzących latach.

Pełną treść ustawy można znaleźć w Dzienniku Ustaw z 2024 r., poz. 1863.