• Śliwkowa 1, 78-100 Niekanin
  • sekretariat@jmj.kol.pl
  • +48 506 377 937

Opis Przedmiotu Zamówienia (OPZ) – Ustalanie parametrów a zasada równoważności – jak unikać ograniczania konkurencji

W postępowaniach opartych o zasadę konkurencyjności kluczowe jest, aby specyfikacja techniczna zamówienia była precyzyjna, ale jednocześnie nie ograniczała uczciwej konkurencji. Zamawiający musi zapewnić równe szanse wszystkim potencjalnym wykonawcom, niezależnie od marki czy specyfikacji technicznej oferowanego rozwiązania. W tym kontekście niezwykle istotna jest zasada równoważności.

  1. Czym jest zasada równoważności?

Zasada równoważności w zamówieniach oznacza, że zamawiający może określić parametry techniczne produktów lub usług, ale wykonawcy mają prawo zaproponować rozwiązania alternatywne, o ile spełniają one wymagania funkcjonalne i użytkowe zawarte w specyfikacji. Ważne jest, aby unikać nadmiernej szczegółowości w opisywaniu technicznych rozwiązań, co mogłoby wykluczać oferty spełniające te same funkcje.

  1. Zachowanie funkcjonalności – uzasadnienie parametrów

Ważnym aspektem jest, aby każdy z ustalanych parametrów miał rzeczywiste uzasadnienie funkcjonalne. Parametry muszą być niezbędne do realizacji projektu, a zamawiający musi być gotów do wyjaśnienia, dlaczego bez danego parametru urządzenie lub usługa nie będą mogły spełniać swojej funkcji. Na przykład:

  • Zbędny parametr: „Panel sterowania możliwy po prawej lub lewej stronie”. Jeśli taka opcja nie wpływa na podstawowe funkcje urządzenia, jej wymóg może być nieuzasadniony i ograniczać konkurencję.
  1. Unikanie szczegółowych rozwiązań technicznych

Zamiast wskazywać na konkretne, szczegółowe rozwiązania techniczne, warto formułować zapisy w sposób bardziej ogólny, umożliwiający zaoferowanie rozwiązań równoważnych. Na przykład:

  • Zamiast: „Palniki i dyfuzory z podwójną koroną wykonane z niklowanego żeliwa, które gwarantują równomierne rozprowadzenie ciepła z płomienia do podstawy naczyń”.
  • Lepiej: „Urządzenie powinno zapewniać równomierne rozprowadzanie ciepła do podstawy naczyń, osiągalne np. poprzez palniki i dyfuzory z podwójną koroną wykonane z niklowanego żeliwa lub rozwiązania równoważne.”

W ten sposób zamawiający zapewnia elastyczność wykonawcom, jednocześnie nie rezygnując z istotnych funkcjonalności.

  1. Ustalanie minimalnych/maksymalnych wartości – lepsze niż konkretne parametry

Użycie zakresów minimalnych i maksymalnych wartości parametrów technicznych jest bardziej elastyczne i korzystne niż ustalanie sztywnych, konkretnych wymagań. Minimalne lub maksymalne wartości zapewniają większe pole do konkurencji, jednocześnie zapewniając, że spełniane są wymagania zamawiającego. Na przykład:

  • Zamiast: „Urządzenie powinno mieć 4 programy mycia: 1 min, 2 min, 3 min i 8 min.”
  • Lepiej: „Urządzenie powinno mieć co najmniej 4 programy mycia, z różnicą czasową pomiędzy poszczególnymi programami wynoszącą co najmniej 20% długości programu krótszego.”

Takie podejście pozwala zamawiającemu na zachowanie kluczowych funkcji zamówienia bez niepotrzebnego ograniczania konkurencji.

  1. Przykład parametru jakościowego – materiał równoważny

Parametry dotyczące jakości wykonania mogą być określone poprzez minimalne wymagania funkcjonalne lub normy branżowe, ale także dopuszczenie rozwiązań równoważnych. Oto przykład parametru jakościowego:

Przykład:

  • Wykonanie ze stali nierdzewnej: „Obudowa oraz elementy wewnętrzne mające kontakt z produktami i procesem chłodzenia powinny być wykonane ze stali nierdzewnej lub materiału równoważnego, który jest:
    • odporny na korozję,
    • łatwy w czyszczeniu,
    • odporny na niskie temperatury i intensywne użytkowanie,
    • spełniający normy higieniczne obowiązujące w branży gastronomicznej.

Materiał równoważny powinien spełniać normy wytrzymałości, trwałości i higieny identyczne lub wyższe niż stal nierdzewna.”

W tym przykładzie opisane są kluczowe cechy funkcjonalne, które musi spełniać materiał, zamiast wymagać konkretnej stali, co otwiera drogę do równoważnych rozwiązań.

  1. Zakaz używania nazw własnych

W specyfikacji technicznej należy unikać wskazywania nazw własnych, marek czy patentów, chyba że odnoszą się one do ogólnie przyjętych standardów i norm, a zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia w inny sposób. W takich sytuacjach zawsze należy dodać sformułowanie „lub równoważny”.

Przykład:

  • Niewłaściwie: „Poszukujemy samochodu marki X model Y.”

Właściwie: „Poszukujemy samochodu spełniającego następujące wymagania techniczne i funkcjonalne: [wymagania], np. marki X model Y lub równoważny.”

  1. Zasada równoważności w praktyce

Aby skutecznie stosować zasadę równoważności, zamawiający powinien:

  • Jasno określić w specyfikacji funkcje, parametry i standardy kluczowe dla zamówienia.
  • Dopuścić możliwość przedstawienia rozwiązań równoważnych.
  • Wymagać od wykonawców dostarczenia dokumentacji potwierdzającej, że oferowane produkty lub usługi spełniają te same wymagania funkcjonalne i techniczne.
  1. Ocena równoważności

Ocena rozwiązań równoważnych wymaga staranności i transparentności. Należy:

  • Skupić się na funkcjonalności i wydajności oferowanych rozwiązań.
  • Unikać faworyzowania konkretnych technologii czy producentów.
  • Stosować jasne kryteria oceny, określone wcześniej w dokumentacji.

Dzięki temu zamawiający unika sporów i protestów, a postępowanie jest przeprowadzane w sposób uczciwy i transparentny.

Podsumowanie

Ustalanie parametrów w zamówieniach opartych o zasadę konkurencyjności powinno opierać się na zasadzie równoważności, aby zapewnić uczciwą konkurencję. Parametry techniczne muszą być precyzyjne, ale jednocześnie na tyle elastyczne, aby umożliwić wykonawcom oferowanie alternatywnych rozwiązań. Transparentność i precyzyjne określenie kryteriów oceny są kluczowe dla sukcesu postępowania.

Pamiętając o tych zasadach, zamawiający może liczyć na otrzymanie konkurencyjnych ofert, co przyczynia się do efektywnej realizacji projektu oraz optymalnego wykorzystania środków finansowych.

Powyższe treści nie stanowią informacji prawnej. Są jedynie prywatną opinią autora.

Kontakt

Dane adresowe

JMJ Sp. z o.o.
ul. Śliwkowa 1
78-100 Niekanin
k. Kołobrzegu

NIP: 6711857608
KRS: 0001056495

Telefon

+48 506 377 937

©2024 JMJ