• JMJ Sp. z o. o. - Ul.Śliwkowa 1 - 78-100 Niekanin
  • sekretariat@jmj.kol.pl
  • +48 506 377 937

Odpowiedzialność producentów i dystrybutorów – nowe zasady do 9 grudnia 2026 roku

W grudniu ubiegłego roku weszła w życie nowa unijna dyrektywa, która zmienia zasady odpowiedzialności za wadliwe produkty. Nowe przepisy zastąpią dotychczasowe regulacje sprzed prawie 40 lat (dyrektywę 85/374/EWG), dostosowując je do współczesnych realiów: ery cyfrowej, handlu transgranicznego oraz zakupów online – także tych spoza obszaru Unii Europejskiej. Państwa członkowskie muszą wdrożyć dyrektywę do 9 grudnia 2026 roku.

Skąd potrzeba nowych przepisów?

Przez ostatnie dekady rynek i sposób dokonywania zakupów diametralnie się zmieniły. Dziś konsumenci:

  • Kupują nie tylko w sklepach stacjonarnych, ale także coraz częściej online,
  • Wybierają produkty nie tylko wytworzone lokalnie czy w UE, ale sprowadzane z całego świata,
  • Korzystają z urządzeń i usług opartych na nowych technologiach (np. AI).

Dotychczasowe regulacje, ustanowione blisko 40 lat temu, nie nadążały za tymi zmianami. Celem nowej dyrektywy jest więc skuteczniejsze zapewnienie bezpieczeństwa konsumentów i umożliwienie im dochodzenia roszczeń w razie wystąpienia szkód spowodowanych wadliwymi produktami.

Najważniejsze zmiany

1. Odpowiedzialność wielu podmiotów

Od tej pory odpowiedzialność za wadliwe produkty nie spoczywa wyłącznie na producencie. Rozszerzono ją także na:

  • Importerów,
  • Dystrybutorów,
  • Dostawców usług,
  • Każdy kolejny podmiot, który wprowadza produkt na rynek UE.

W praktyce oznacza to, że w łańcuchu dostaw musi zostać wyznaczony konkretny podmiot z siedzibą w UE, który odpowie za ewentualne szkody wyrządzone przez produkt. Ma to kluczowe znaczenie zwłaszcza w przypadku towarów spoza Unii.

2. Łatwiejsze dochodzenie roszczeń

Nowe przepisy:

  • Zniesienie minimalnego progu szkody: wcześniej w dyrektywie 85/374/EWG był ustalony na poziomie 500 euro, obecnie przepisy nie przewidują takiej granicy.
  • Uproszczenie wymogów dowodowych: konsumenci mają mieć ułatwioną drogę w udowadnianiu, że zakupiony produkt jest wadliwy i to ta wada spowodowała szkodę.
  • Odszkodowania także za straty niematerialne: obejmują one potwierdzone medycznie uszczerbki na zdrowiu psychicznym lub emocjonalnym.
  • Ochrona danych: jeżeli wada produktu przyczyniła się do utraty ważnych danych (np. z dysku twardego), poszkodowany również może starać się o rekompensatę.

Dzięki temu konsumenci łatwiej uzyskają odszkodowanie za szkody, które jeszcze do niedawna mogły nie kwalifikować się do żadnej rekompensaty z uwagi na zbyt niską wartość czy brak jasnych kryteriów odnośnie do strat niematerialnych.

3. Nowe obowiązki dla sprzedawców internetowych

W dobie dynamicznego rozwoju e-handlu dyrektywa wprowadza szereg dodatkowych wymagań dla sklepów działających online, m.in.:

  • Obowiązki informacyjne: sprzedawcy internetowi będą musieli podawać szczegółowe dane o produkcie (skład, sposób użycia, ostrzeżenia) i jasno wskazywać, kto jest producentem czy importerem towaru.
  • Transparentność: konsumenci z łatwością muszą odnaleźć dane kontaktowe podmiotu odpowiedzialnego.
  • Współpraca z organami: e-sklepy będą zobowiązane do udostępniania potrzebnych informacji organom kontrolnym oraz konsumentom lub ich przedstawicielom (np. instytucjom konsumenckim).

W przypadku wprowadzenia na rynek artykułu niebezpiecznego znacznie łatwiej będzie ustalić, kto jest za niego odpowiedzialny. Zwiększa to bezpieczeństwo kupujących – a także skłania sprzedawców do jeszcze dokładniejszej kontroli jakości i źródła towarów.

Dla kogo to wyzwanie, a kto zyska?

Firmy oferujące produkty na unijnym rynku czeka dostosowanie procedur i wewnętrznych regulaminów do nowych wymagań, zwłaszcza w zakresie:

  • Gromadzenia i udostępniania informacji o produktach,
  • Gwarantowania, że każdy wyrób, który sprzedają, spełnia unijne normy bezpieczeństwa,
  • Współpracy z organami kontrolnymi i ewentualnie z prawnikami w przypadku postępowania o odszkodowanie.

Konsumenci zyskują natomiast:

  • Większą pewność, że kupowane produkty są bezpieczne,
  • Ułatwione dochodzenie roszczeń w razie szkód,
  • Możliwość uzyskania rekompensaty nawet przy mniejszych stratach finansowych lub za szkody o charakterze niematerialnym.

Ochrona tajemnic handlowych a konieczność ujawniania danych

Niektórzy przedsiębiorcy obawiają się, że wypełnianie obowiązku informacyjnego może naruszać ich tajemnice handlowe. Dyrektywa wskazuje jednak, że przekazywanie danych powinno odbywać się w taki sposób, aby chronić poufne informacje, o ile nie są one kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa konsumenta i ustalenia, czy doszło do naruszenia. W praktyce sądy czy organy ochrony konsumentów mogą potrzebować pewnych szczegółów o produkcie (np. o zastosowanych materiałach), by ocenić, czy faktycznie jest on wadliwy.

Podsumowanie

Nowa unijna dyrektywa o odpowiedzialności za wadliwe produkty:

  1. Wzmacnia ochronę konsumentów – ułatwia im dochodzenie roszczeń i zapewnia szerszy wachlarz możliwości w zakresie rekompensat.
  2. Rozszerza odpowiedzialność – nie tylko producenci, ale również importerzy, dystrybutorzy i sprzedawcy internetowi muszą liczyć się z konsekwencjami za wprowadzenie towarów niebezpiecznych do obrotu.
  3. Wyrównuje warunki gry – każdy podmiot w łańcuchu dostaw, bez względu na kraj pochodzenia produktu, będzie wyraźnie wskazany jako odpowiedzialny za jakość i bezpieczeństwo towarów sprzedawanych w UE.

Do 9 grudnia 2026 roku państwa członkowskie powinny zaimplementować te przepisy do swoich krajowych systemów prawnych. Warto już teraz śledzić przebieg prac legislacyjnych, aby móc przygotować się odpowiednio wcześnie. Dla przedsiębiorców będzie to czas na dopracowanie procesów i narzędzi kontrolnych, natomiast konsumenci zyskają silniejszą ochronę prawną, szczególnie w kontekście coraz powszechniejszych zakupów online i transgranicznych.


Zachowaj czujność jako konsument

  • Sprawdzaj informacje o produkcie i źródle jego pochodzenia.
  • Korzystaj z raportów i ostrzeżeń wydawanych przez instytucje konsumenckie.
  • Jeśli kupujesz online, zwracaj uwagę na dane sprzedawcy i producenta – w razie wątpliwości dopytuj o szczegóły.

Działaj odpowiedzialnie jako sprzedawca lub producent

  • Rzetelnie informuj o produkcie i ryzykach z nim związanych.
  • Bądź gotowy ujawnić niezbędne dane organom oraz klientom, by potwierdzić bezpieczeństwo wyrobu.
  • Aktualizuj swoje procedury zgodnie z unijnymi wymogami, by uniknąć sporów i sankcji.

Nowe regulacje, choć wymagające dostosowań, mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa i przejrzystości. Z perspektywy uczestników rynku to ważny krok w budowaniu zaufania do sprzedawców, producentów i całego ekosystemu handlowego – zarówno lokalnego, jak i międzynarodowego.

Powyższe treści nie stanowią informacji prawnej. Są jedynie prywatną opinią autora.

Kontakt

Dane adresowe

JMJ Sp. z o.o.
ul. Śliwkowa 1
78-100 Niekanin
k. Kołobrzegu

NIP: 6711857608
KRS: 0001056495

Telefon

+48 506 377 937

©2024 JMJ