Jak wyznaczać i rozliczać kamienie milowe w projektach B+R zgodnie z poziomami TRL

Wprowadzenie

W projektach badawczo-rozwojowych (B+R) wyznaczanie kamieni milowych jest kluczowym elementem skutecznego zarządzania i rozliczania postępów. Kamienie milowe pomagają monitorować osiągnięcia, dostosować działania do wytycznych oraz efektywnie zarządzać ryzykiem i budżetem. Dodatkowo, w projektach dofinansowanych z UE kamienie milowe pełnią istotną funkcję zabezpieczającą wnioskodawcę – w przypadku nieosiągnięcia zakładanych wyników umożliwiają one zatrzymanie projektu na konkretnym zadaniu, bez konieczności zwrotu dofinansowania przeznaczonego na dotychczasowe etapy.

1. Znaczenie kamieni milowych w projektach B+R

Kamienie milowe stanowią punkty kontrolne w projektach B+R, umożliwiające:

• Monitorowanie postępu: Pozwalają na bieżące śledzenie wyników i identyfikację ewentualnych opóźnień.
• Rozliczanie etapów prac: Kamienie milowe umożliwiają dokładne rozliczenie działań i zasobów względem wyznaczonych celów, co jest szczególnie istotne w projektach dofinansowanych. W przypadku braku osiągnięcia konkretnego kamienia milowego, projekt można zatrzymać na danym etapie, a dofinansowanie przeznaczone na wcześniejsze zadania pozostaje bezpieczne.
• Dostosowanie budżetu i zasobów: Na każdym etapie można dopasować alokację zasobów i finansów na dalsze działania, co zwiększa efektywność zarządzania projektem.

2. Kluczowe elementy kamieni milowych

Aby kamienie milowe mogły spełniać swoją funkcję, powinny być jasno zdefiniowane i skwantyfikowane:

• Sprecyzowanie celu i kwantyfikacja: Każdy kamień milowy powinien mieć jasno określony, mierzalny cel, np. „Przygotowanie prototypu o wytrzymałości mechanicznej X” albo „Skład materiału spełniający normę biodegradowalności Y”. Konkretne wskaźniki pozwalają na jednoznaczną ocenę realizacji celu.
• Metody pomiaru osiągnięcia celu: Dla każdego kamienia milowego warto określić metody i narzędzia pomiaru, np. testy laboratoryjne, raporty z badań czy oceny ekspertów. Wybrane metody muszą być wiarygodne i dostępne, aby ocena postępów była obiektywna i precyzyjna.
• Kroki awaryjne w przypadku niepowodzenia: Każdy kamień milowy powinien uwzględniać plan działania na wypadek nieosiągnięcia zamierzonego celu. Przewidywanie alternatywnych działań pozwala na szybką reakcję i minimalizację strat.

3. Przykład planu kamieni milowych w projekcie B+R w oparciu o TRL

Firma EcoPack pracuje nad biodegradowalnym materiałem opakowaniowym o docelowej wytrzymałości 7 MPa i spełniającym normę biodegradowalności. Oto zaktualizowany plan kamieni milowych:

• Kamień milowy 1 (TRL 3): Potwierdzenie koncepcji materiału opakowaniowego.
  • Cel: Opracowanie koncepcji biodegradowalnego materiału o wytrzymałości na rozciąganie wynoszącej co najmniej 7 MPa i wstępnej biodegradowalności na poziomie 50% w ciągu 6 miesięcy.
  • Metoda pomiaru: Testy wytrzymałościowe próbek w laboratorium oraz badania biodegradowalności w warunkach laboratoryjnych.
  • Plan awaryjny: Jeśli materiał nie osiągnie 7 MPa, zespół przeprowadzi dodatkowe testy z alternatywnymi surowcami lub modyfikacjami składu.
• Kamień milowy 2 (TRL 4): Walidacja w warunkach laboratoryjnych.
  • Cel: Potwierdzenie wytrzymałości na poziomie 7 MPa oraz osiągnięcie biodegradowalności na poziomie 75% w ciągu 6 miesięcy.
  • Metoda pomiaru: Testy zgodne z normą biodegradowalności ASTM D6400 oraz laboratoryjne testy wytrzymałościowe, potwierdzone certyfikatem laboratorium.
  • Plan awaryjny: W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu biodegradowalności zespół przeanalizuje i zoptymalizuje skład materiału, zwiększając udział komponentów biodegradowalnych.
• Kamień milowy 3 (TRL 5): Walidacja prototypu w symulowanych warunkach operacyjnych.
  • Cel: Potwierdzenie wytrzymałości 7 MPa oraz osiągnięcie biodegradowalności na poziomie 90% w warunkach symulowanych, przy stabilności materiału w temperaturach od -10°C do 50°C.
  • Metoda pomiaru: Testy w komorach klimatycznych, symulujących zmienne warunki środowiskowe, oraz monitorowanie parametrów wytrzymałościowych i stabilności po każdym cyklu testowym.
  • Plan awaryjny: W przypadku niedostatecznej stabilności w zmiennych warunkach środowiskowych, zespół dokona optymalizacji składu i ponowi testy klimatyczne.
• Kamień milowy 4 (TRL 6): Testowanie prototypów u wybranych klientów w rzeczywistych warunkach.
  • Cel: Uzyskanie pozytywnej opinii od klientów potwierdzającej, że materiał zachowuje co najmniej 85% wytrzymałości (tj. minimum 5,95 MPa) i biodegradowalności po transporcie i przechowywaniu.
  • Metoda pomiaru: Analiza parametrów wytrzymałościowych po 3 miesiącach użytkowania przez klientów oraz ankiety oceniające właściwości użytkowe materiału.
  • Plan awaryjny: W razie negatywnego feedbacku zespół dokona modyfikacji składu i ponowi testy.
• Kamień milowy 5 (TRL 7): Demonstracja procesu produkcyjnego w warunkach operacyjnych.
  • Cel: Stabilne uruchomienie produkcji pilotażowej z wskaźnikiem odpadów poniżej 2% i produkcją na poziomie 500 jednostek na godzinę, przy utrzymaniu docelowej wytrzymałości 7 MPa.
  • Metoda pomiaru: Monitoring produkcji w czasie rzeczywistym, ocena jakości produktów oraz liczby defektów na linii produkcyjnej.
  • Plan awaryjny: Optymalizacja procesu produkcji, jeśli wskaźnik odpadów jest wyższy niż zakładany.

Podsumowanie

Definiowanie kamieni milowych zgodnie z poziomami TRL, przy zastosowaniu jasno określonych, mierzalnych celów, umożliwia efektywne zarządzanie projektem. Dodatkowo, kamienie milowe w projektach dofinansowanych z UE pełnią funkcję zabezpieczającą – w razie nieosiągnięcia wyników projekt można zatrzymać na danym zadaniu, a dofinansowanie przeznaczone na wcześniejsze etapy pozostaje zabezpieczone. Dzięki precyzyjnym metodom pomiaru i planom awaryjnym firma może lepiej monitorować postępy, kontrolować koszty i zwiększyć szanse na sukces projektu oraz wdrożenie nowej technologii.